Γνωστά και ως Κορέστεια- όπως ονομάζεται η περιοχή και ο κοντινός νεόκτιστος οικισμός- τα πλίνθινα χωριά αποτελούν σήμερα ένα οικιστικό σύνολο μοναδικό στην Ελλάδα με εξαιρετικό αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον.

Πρόκειται για μία ιδιαίτερη περιοχή, βαθειά σημαδεμένη από την ιστορία, με αμιγώς κοκκινωπούς πλινθόκτιστους οικισμούς που διασώζονται από τα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ού αιώνα.

Κορέστεια Καστοριάς πλίνθινα χωριά

Κάθε οικισμός έχει το δικό του όνομα: Γάβρος, Κρανιώνας, Χαλάρα, Μελάς, Μαυρόκαμπος, Μακροχώρι, Άγιος Αντώνιος, κάποια από αυτά. Οι ντόπιοι όμως ξέρουν την περιοχή ως Γάβρος.

Κορέστεια Καστοριάς πλινθόκτιστα χωριά

Τα χωριά από τερακότα, βρίσκονται διάσπαρτα στην ήσυχη κοιλάδα του Λαδοπόταμου. Ξεπροβάλλουν απρόσμενα μέσα από τα μικρά  περιβόλια με τις  φασολιές, βυθισμένα στη σιωπή, ερημωμένα πλήρως. Μόνο ένας γέρικος σκύλος ξεπροβάλλει από τα χαλάσματα…

. Κορέστεια Καστοριάς

Στα μάτια του επισκέπτη το τοπίο δείχνει απόκοσμο, σαν σκηνικό κινηματογραφικής ταινίας…

Το αρχιτεκτονικό μεγαλείο

Τα ερειπωμένα αρχοντικά εντυπωσιάζουν με την κομψότητα, την απλότητα και την αρχιτεκτονική τους. Χτισμένα με δομικά υλικά απόλυτα φιλικά προς το περιβάλλον αποτελούν ένα εξαιρετικό παράδειγμα λαϊκής αρχιτεκτονικής.

Κορέστεια  πλινθόκτιστα χωριά

Οι πλίνθοι είναι φτιαγμένοι από λάσπη και άχυρα που χύθηκαν επί τόπου σε απλό καλούπι το οποίο ψήθηκε στον ήλιο. Οι στέγες φτιάχνονταν με ξύλα, καλάμια και κεραμίδια από πηλό. Μόνο στη θεμελίωση των σπιτιών χρησιμοποιήθηκε λιθοδομή από ποταμόπετρες, για να γίνει πιο στέρεο το κτίσμα.

Κορέστεια Καστοριάς πλινθόκτιστα χωριά

Τα κτίσματα αυτά, κατά τους σύγχρονους αρχιτέκτονες, αποτελούν υπόδειγμα πρώιμης βιο-κλιματικής αρχιτεκτονικής. Σχεδόν όλα τα σπίτια κοιτούν προς το νοτιά ενώ στη βορινή τους πλευρά δεν έχουν κανένα άνοιγμα, εξασφαλίζοντας έτσι στο εσωτερικό τους δροσιά το καλοκαίρι και ζεστασιά το χειμώνα.

Σήμερα τα εξαιρετικής αρχιτεκτονικής αγροτόσπιτα έχουν αφεθεί στη τύχη τους. Κάποια από αυτά έχουν γίνει αχυρώνες ή στάβλοι.

Κορέστεια Καστοριάς

‘Ολα γύρω μαρτυρούν ότι κάποτε τα πλίνθινα χωριά στην κοιλάδα του Λαδοπόταμου  ευημερούσαν κι έσφυζαν από ζωή. Οι κάτοικοι, Σλαβομακεδόνες στην πλειοψηφία τους, ήταν αγρότες, κτηνοτρόφοι και τεχνίτες που ασχολούνταν με την επεξεργασία γούνας την εποχή που άνθιζε το γουνεμπόριο στην Καστοριά.

Κορέστεια Καστοριάς

Στα χαλάσματα διακρίνεται ακόμη η ευμάρεια ενός παρελθόντος όχι και τόσο μακρινού. Ομοίως έχει αποτυπωθεί και η ξαφνική, άρον-άρον, φυγή των κατοίκων. Κορέστεια Καστοριάς πλινθόκτιστα χωριά

Ιστορικές μνήμες

Ο τόπος αυτός αποτέλεσε και πεδίο σκληρών μαχών. Κατά τους Μακεδονικούς Αγώνες, το 1904  στο χωριό Μελάς σκοτώθηκε  από τον τουρκικό στρατό ο Παύλος Μελάς.

Ωστόσο, όλα τα χωριά της περιοχής ερημώθηκαν ολοκληρωτικά στη δεκαετία του 1940 κατά τον Εμφύλιο πόλεμο (1946-1949).  Οι σλαβόφωνοι κάτοικοι κυνηγήθηκαν ως αριστεροί και εκτοπίστηκαν από τον Εθνικό Στρατό ώστε να ανακοπεί ο ανεφοδιασμός των αριστερών ανταρτών και του Δημοκρατικού Στρατού. Κορέστεια Γάβρος Καστοριάς
Χαρακτηριστική περίπτωση χωριού που ερημώθηκε ολοκληρωτικά κατά τον Εμφύλιο είναι το χωριό Γάβρος, που παλαιότερα λέγονταν Γκαμπρές. Οι κάτοικοί του συντάχθηκαν στην πλειοψηφία τους με τους αντάρτες και το Δημοκρατικό Στρατό κι όσοι απέμειναν εκτοπίστηκαν σε αστικά κέντρα κάτω από άθλιες συνθήκες.
Μετά τη νίκη του Εθνικού Στρατού κάποιοι διέφυγαν σε χώρες τις ανατολικής Ευρώπης. Πάρα πολλοί ήταν κι εκείνοι που ξενιτεύτηκαν, κυρίως σε Αμερική και Καναδά.Κορέστεια Καστοριάς
Οι άνθρωποι έριξαν μαύρη πέτρα πίσω τους κι ο τόπος έκτοτε ερήμωσε…

Οι ελάχιστοι εναπομείναντες  μετ-εγκαταστάθηκαν οριστικά, περί τα τέλη της δεκαετίας του 1970, στον νέο οικισμό Κορέστεια και ασχολούνται κυρίως με αγροτικές καλλιέργειες.

Κορέστεια Καστοριάς πλινθόκτιστα χωριά

Γύρω από το νέο οικισμό Κορέστεια, τα χωριά από τερακότα στέκουν σαν στοιχειωμένα και θυμίζουν μία θλιβερή ιστορία που, σχεδόν, όλοι θέλουν να περάσει στη λήθη…

Πως να πάτε

Από την Καστοριά κατευθύνεστε προς το χωριό Απόσκεπος (5χλμ) απ΄όπου ανοίγεται εξαιρετική θέα προς τη λίμνη της Καστοριάς. Διασχίζετε τον Απόσκεπο και ακολουθείτε τον παλιό δρόμο προς Πρέσπες. Σε περίπου 10 χλμ. συναντάτε τη γέφυρα του Λαδοπόταμου και μετά 4 χλμ προβάλλει το χωριό Γάβρος. Λίγο πριν στη διχάλα, ο άλλος δρόμος οδηγεί προς Κορέστεια (νέος οικισμός). Σε μικρή απόσταση απόσταση βρίσκονται και τα υπόλοιπα χωριά Χαλάρα, Μακρυχώρι, Μελάς, Μαυρόκαμπος, Αγιος Αντώνιος. Υπάρχουν πινακίδες.

Κορέστεια Καστοριάς

Έμπνευση για την περιήγηση του Greek-Crossroads Team στην συγκεκριμένη ακριτική περιοχή της Ελλάδας αποτέλεσε το βιβλίο “Κορέστεια: τα Χωριά της Λήθης” του Άγγελου Σινάνη, ο οποίος έχει πραγματοποιήσει πολυετή έρευνα στην περιοχή κι έχει καταγράψει πλήθος ιστορικών στοιχείων.

Σημειώνεται ότι σε αυτά τα μέρη γυρίστηκαν σκηνές από τις ταινίες «Το μετέωρο βήμα του πελαργού» (1991) του Θεόδωρου Αγγελόπουλου και «Ψυχή βαθιά» (2009) του Παντελή Βούλγαρη.

Για να έχετε μία ολοκληρωμένη εικόνα για τον τόπο, μην παραλείψετε να επισκεφθείτε το Πάρκο Εθνικής Συμφιλίωσης στο Γράμμο.

Πως να πάτε: Η τοποθεσία στο χάρτη

Εκεί κοντά...
Κοντινός προορισμός σε ακτίνα 0.17 km :
Καστοριά-Κορέστεια-Πρέσπες: Διαδρομή μέσα από το Βίτσι
Καστοριά Πρέσπες διαδρομή

Διαδρομή από την Καστοριά στις Πρέσπες μέσα από το Βίτσι. Μία πανέμορφη διαδρομή, που ξεκινά από την πόλη-στολίδι στην λίμνη Ορεστειάδα, την Καστοριά, περνά από τα πλίνθινα χωριά της λήθης της Κορέστειας στο Βίτσι και καταλήγει στον Εθνικό δρυμό των Πρεσπών με τα σημαντικά αξιοθέατα.

Κοντινός προορισμός σε ακτίνα 13.57 km :
Καστοριά: Η πόλη-στολίδι στη λίμνη Ορεστιάδα
Καστοριά

Χτισμένη αμφιθεατρικά, πάνω σε χερσόνησο που εισχωρεί στα νερά μίας πανάρχαιας λίμνης, η Καστοριά- η ονομαστή πόλη των γουναράδων- είναι ένας τόπος που θες να πας και να ξαναπάς, χειμώνα- καλοκαίρι…

Κοντινός προορισμός σε ακτίνα 15.50 km :
Το Σπήλαιο του Δράκου
Καστοριά σπήλαιο Δράκου

Στη βόρεια παραλία της Καστοριάς, πλάι στην όχθη της λίμνης, βρίσκεται ένα από τα πιo καλοδιατηρημένα επισκέψιμα σπήλαια στην Ελλάδα: Το Σπήλαιο του Δράκου. Άγνωστο μέχρι και πριν λίγες δεκαετίες…

Κοντινός προορισμός σε ακτίνα 17.93 km :
Νεολιθικός λιμναίος οικισμός Δισπηλιό

Ενα ταξίδι στην εποχή της προϊστορίας επιφυλάσσει για τον επισκέπτη ο Νεολιθικός Λιμναίος Οικισμός στο Δισπηλιό Καστοριάς. Πρόκειται για έναν από τους αρχαιότερους λιμναίους οικισμούς που έχουν ανακαλυφθεί στην Ευρώπη. Δυό βήματα από την Καστοριά…

Κοντινός προορισμός σε ακτίνα 20.50 km :
Άγιος Αχίλλειος το νησάκι στις Πρέσπες
Πρέσπες Αγιος Αχίλλειος

Σε αυτό το ακριτικό νησάκι-αξιοθέατο πας με τα πόδια…

Κοντινός προορισμός σε ακτίνα 23.39 km :
Πρέσπες: Το βασίλειο της υδρόβιας ζωής
Πρέσπες

Ο απόλυτος προορισμός για φυσιολάτρες! Οι λίμνες των ερωδιών, των πελεκάνων, των σπηλαίων , των ασκηταριών και των βυζαντινών μνημείων, των ακριτικών ψαράδικων χωριών…